مرکز علمی فرهنگی امام حسین (ع)

تحت اشراف حضرت آیت الله عباس کعبی

چالش‌ها، راه‌حل‌ها و بازسازی امت مصطفی (صلى‌الله‌علیه‌وآله)

میان آرمان‌ها و واقعیت‌های امت مصطفی (ص)، مسافتی طولانی وجود دارد. در یادداشت قبل، ۴۲ شاخص امت مصطفی (ص) را در عرصه‌های گوناگون برشمردیم. بر اساس آن، چالش‌ها و راه‌حل‌ها را برای بازسازی امت اسلامی در سطح کلان، با توجه به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و نقطه عطف تمدنی که در آن قرار گرفته‌ایم، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

یکم: چالش‌های کلان امت مصطفی (صلى‌الله‌علیه‌وآله)
الف) هویت و وحدت امت
– جمعیت ۲.۵ میلیارد مسلمان، اگرچه نزدیک به ۲۵٪ جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد و بیش از ۱.۵ میلیارد نفر در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی زندگی می‌کنند، اما هویت جمعی مسلمانان به جای امت واحده، در قالب دولت‌ـ‌ملت‌ها با مرزهای ملی تعریف شده است.
– تفرقه ملی‌ـ‌مذهبی ساختاری، مشروعیت هویتی امت واحده را تضعیف کرده و واکنش‌ها در برابر بحران‌هایی چون فلسطین و نسل‌کشی غزه، نمایشی، متضاد، آشفته و غیر مؤثر بوده‌اند.
ب) توحید و بندگی (هویت الهی)
– بسیاری از دولت‌های عربی و اسلامی روابط سیاسی و اقتصادی قوی با استکبار جهانی دارند.
– روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی ادامه دارد، بی‌توجه به جنایات و تجاوزات آن.
– نخبگان لیبرال و غرب‌گرا در کشورهای اسلامی، تصمیم‌سازی راهبردی را در دست دارند؛ در حالی که ظاهر کشور اسلامی است، اما محتوا و قوانین سکولار و غربی‌اند.
ج) عدالت، کرامت و حقوق عمومی
– وابستگی به اقتصاد لیبرال و سرمایه‌داری، شکاف طبقاتی، مصرف‌گرایی بی‌رویه و تاراج سرمایه‌های عمومی را به دنبال داشته است.
– چرخه باطل ثروت و قدرت و ترویج سبک زندگی غربی، روحیه و انگیزه جمعی امت را تضعیف کرده است.
د) اقتدار ، استقلال و قدرت بازدارنده
– قراردادهای میلیارد دلاری تسلیحاتی نتوانسته‌اند اقتدار بازدارنده ایجاد کنند.
– نمونه بارز آن، حمله نظامی رژیم صهیونیستی به قطر است؛ با وجود توافقاتی به ارزش حدود ۱.۲ تریلیون دلار با آمریکا و استقرار پایگاه العدید، قطر نتوانسته امنیت خود را تأمین کند.
– امنیت نه اجاره‌ای است و نه خریدنی؛ کشورهای وابسته عربی و اسلامی نتوانسته‌اند امنیت منطقه‌ای و بازدارنده ایجاد کنند.
ه) علم، تولید و تمدن‌سازی
– سهم اندک در تولید علم، فرار نخبگان، رکود فناورانه و وابستگی به واردات فناوری و دارو، از چالش‌های جدی هستند.
و) اخلاق، صداقت و تزکیه
– رفاه‌زدگی، تجمل‌گرایی، مصرف‌گرایی، فحشا، فساد اخلاقی، ابتذال، مدپرستی و بحران خانواده، در کنار بحران‌های اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، منجر به پنهان‌کاری رسانه‌ای، اخبار جعلی، فساد رسانه‌ای، ضعف پاسخ‌گویی و انباشت مشکلات در حکمرانی شده‌اند.
ز) مسئولیت اجتماعی
– فردگرایی افراطی، بی‌تفاوتی اجتماعی، حاشیه‌نشینی، دوگانگی شخصیتی و بی‌عملی اجتماعی، باعث تضعیف مؤسسات خیریه، ضعف تشکل‌های مردمی مستقل و کاهش انتقاد سازنده شده‌اند.
ح) مقاومت و مقابله با طاغوت
– دولت‌ها (به جز کشورهای محور مقاومت) همراه جبهه مقاومت نیستند و با جبهه جهانی طاغوت به سردمداری آمریکا همسو هستند.
– فاصله استراتژیک معناداری میان کشورهای اسلامی و جبهه مقاومت وجود دارد؛ برخی حتی در تخریب محور مقاومت نقش دارند.
ط) رحمت درون امت و گسترش رأفت اسلامی جهانی
– دشمنان با ارائه تصویر مخدوش از اسلام، قدرت نرم امت را تضعیف کرده‌اند.
– رسانه‌های غربی با بهره‌برداری از جنایات گروه‌های تکفیری، چهره مقاومت و جهاد اسلامی را تحریف کرده‌اند.
دوم: ریشه‌ها و محرک‌های بیرونی چالش‌های امت مصطفی
– جنگ ترکیبی دشمن شامل فشار اقتصادی، تحریم‌ها، ضربه به نظام بانکی، نبرد رسانه‌ای، عملیات نفوذ، شبکه‌سازی میان نخبگان و سیاستمداران، عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی و تجاوزات نظامی منطقه‌ای است.
– ابزارهای دشمن: بانک‌ها، رسانه‌ها، نهادهای بین‌المللی، شرکت‌های چندملیتی، لابی‌ها و فناوری‌های پیشرفته.
– هدف دشمن: تضعیف انسجام امت، القای یأس، ترویج مدل‌سازی غربی و تضعیف جبهه مقاومت.
سوم: چارچوب راه‌حل سیاستی کلان بر پایه جهاد تمدنی
چهار خط راهبردی هم‌زمان:
۱. هویتی ـ فرهنگی: تهیه نرم‌افزار فرهنگی بازسازی امت اسلامی بر پایه بیداری اسلامی، خودباوری، خداباوری، استقلال‌خواهی و عدالت‌طلبی.
۲. علمی ـ اقتصادی: تقویت زیرساخت‌ها، رشد علم و فناوری، ابتکار و نوآوری صنعتی‌ـ‌دانشی در میان جوانان امت اسلامی.
۳. امنیتی ـ دیپلماتیک: تقویت جبهه مقاومت به‌صورت هوشمندانه و بازدارنده.
۴. نهادی ـ قضایی: حکمرانی کارآمد با تربیت نیروی انسانی مؤمن و متعهد، تحقق عدالت و مبارزه با فساد.
چهارم: راهبردها و اقدامات میدانی
الف) هویت‌سازی و جهاد تبیین
– بر پایه شاخص‌های آرمانی امت اسلامی: توحید، عدالت، پیشرفت، آبادانی، کرامت انسان، علم و فناوری، مقاومت و بازدارندگی.
– جهاد رسانه‌ای و تولید محتوای چندزبانه: فیلم مستند، پادکست، مقاله تحلیلی، کرسی‌های نظریه‌پردازی.
– مقابله با جنگ شناختی از طریق شبکه‌های رسانه‌ای منسجم منطقه‌ای.
ب) نهضت علمی ـ اقتصادی
– ایجاد شبکه‌های پژوهش منطقه‌ای و بازارهای مشترک.
– تکمیل زنجیره‌های ارزش بومی، کاهش وابستگی به واردات حیاتی.
– تشویق شرکت‌های دانش‌بنیان، تربیت مدیران مؤمن و متعهد به‌صورت شبکه‌ای و سازمان‌یافته.
ج) مقاومت هوشمند و بازدارندگی چندسطحی
– ترکیب دفاع بازدارنده امنیتی‌ـ‌نظامی‌ـ‌فناورانه با قراردادهای امنیتی دفاعی مشترک.
– تقویت هماهنگی محور مقاومت و سازوکارهای واکنش سریع منطقه‌ای.
– محوریت دفاع از فلسطین و غزه با اقدامات عملی مشترک در دیپلماسی و رسانه.
د) نهادسازی و حکمرانی کارآمد
– ایجاد سازوکارهای امیدآفرین برای بازسازی امت اسلامی.
– حکمرانی بر اساس زیست‌بوم محلی، شفافیت، مسئولیت‌پذیری، عدالت قضایی و مبارزه با فساد.
– اجرای برنامه‌های پنج‌ساله عدالت و پیشرفت با همکاری کشورهای همسایه، از جمله واحد پول و بازار مشترک.
پنجم: پیشنهادات عملیاتی مشخص
– تشکیل دبیرخانه منطقه‌ای برای بازسازی امت اسلامی با کمک سازمان همکاری اسلامی و کارگروه‌های کارشناسی.
– اقدام عاجل: پروژه‌های بشردوستانه شفاف برای کمک به مردم غزه (ارسال کمک، مستندسازی جنایات، افشای زنجیره تأمین سلاح دشمن، فشار برای پایان تجاوز، محاکمه جنایتکاران جنگی نتایاهو وسایرین ، بازسازی غزه).
نقش جمهوری اسلامی ایران
جمهوری اسلامی ایران می‌تواند پرچمدار بازسازی امت اسلامی باشد:
۱. بهره‌مندی از ظرفیت کشورهای محور مقاومت.
۲. دستاوردهای مهم در علم و فناوری و انتقال تجربه‌ها.
۳. تقویت دیپلماسی عمومی ملت‌ها.
۴. ساماندهی شبکه نخبگان جهان اسلام.
۵. دیپلماسی علمی و دینی و تقویت ارتباط بین دانشگاه‌ها و مراکز علمی‌ـ‌دینی جهان اسلام (الازهر، حوزه علمیه نجف، حوزه علمیه قم).
اقبال بی‌نظیر امت اسلامی پس از مقابله قدرتمندانه با حملات ددمنشانه رژیم صهیونیستی و پیام اقتدار موشکی، که مرهون اتحاد مقدس ملت ایران، تدبیر رهبری حکیم، فرزانه و شجاع، و خون پاک شهدای حماسه اقتدار ملی است، باید قدر دانسته شود.
این رخداد، نه‌تنها یک پیروزی نظامی یا سیاسی، بلکه یک فرصت بزرگ و نقطه عطف تاریخی و تمدنی برای بازسازی امت اسلامی است. اکنون زمان آن فرا رسیده که با بهره‌گیری از این ظرفیت بی‌نظیر، مسیر احیای هویت اسلامی، تقویت جبهه مقاومت، و تحقق آرمان‌های امت واحده را با عزمی راسخ و برنامه‌ای جامع دنبال کنیم.
(وَمَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ ( المائده ۵۶)
۱۹/ ۶/ ۱۴۰۴
عباس کعبی

ماهنامه مرکز

ماهنامه شماره ۴۱۹
پیمایش به بالا